success
X

TEMEL ANALİZ

Geri

YUNANİSTAN - I / NASIL BÖYLE OLDU?

28.01.2015 03:11


Syriza galibiyeti sonrasında popüler TV kanalı haberleri dahi Yunanistan’dan bahsederken kısaca buraya nasıl geldiğimize bakmak, aslında tartışılanın ne olduğunu incelemek, olası senaryolara bakmak ve çıkarımlarda bulunmaya çalışacağım. 3 yıl önce birçok kurum ülkenin Euro’dan çıkma şansını %100’e yakın değerlendirirken geldiğimiz yer düşünülürse bundan sonraki ifadelerin de yer yer spekülatif olabileceği konusunda şimdiden uyarılmış oluruz kanaatindeyim.

 

NASIL OLDU?

 

2008 yılına kadar hizmet sektörü ile büyüyen Yunanistan tüm Avrupa gibi verimliliğini kaybettiği için bir yerden ekonominin kendini ayarlaması gerekiyordu. Kendi kuru olmadığı için kur kanalıyla rekabetçiliğini kazanamadı. Bu kez geriye tek yol kalıyordu, o da iç develüasyon. Emek, hizmet, arazi ve malların fiyatı aşağı ayarlanmak zorunda kalındı. Bu milli hasıladaki küçülmeyi kısmen açıklıyor.

 

Tüm bunlar olurken ülkenin AB kurumlarına ‘farklı’ şekillerde raporladığı ortaya çıkıyor ve Papandreu hükümetinin kamu borcu / milli hasıla oranını neredeyse %12,5’e çıkardığı anlaşılıyordu. Daha sonra bu oranın %15 olduğu ortaya çıktı. Devreye girip yardım yapılsa her 100 euro değerindeki yardım yaklaşık 6-7 yıl içinde bütçe açığını finanse etmeye gidecekti. Bunun için ülkeye özelleştirmeler, varlık satışları ve kamuda küçülme karşılığında bir yardım paketi sunuldu. 2010 yılında tarihin en büyük yardım paketi 110 milyar euro formunda ülkeye yapıldı.

 

Hesaplanan gereksinim üzerine bankaların yeniden yapılandırılma ve sermayelendirilme ihtiyaçları da gelince ülkenin taze borca ihtiyacı olduğu anlaşıldı ancak sorun vardı. Zaten 2020 itibariyle neredeyse tahmini milli hasılasının 2 katı kadar kamu borcu olan ülkenin ortaya elle tutulur bir prgram koyması gerekiyordu. Üstelik, o zaman değin kamuda küçülme beklenen seviyeye ulaşmamış ve özelleştirmeler + varlık satışlarından beklenen gelirler neredeyse hiç var olmamıştı bile. Bu alanda yüzlerce maddelik reform sözü alındıktan sonra borcun sürdürülebilirliği ilkesinin yerine gelmesi gerektiğine karar verildi. Böylece, tarihin en büyük borç yapılandırması burada vuku buldu.

 

Yunan kanunlarına göre ihraç edilmiş bonoların %85’ini temsil eden özel sektör kreditörleri ve bu kanun dışında kalanların %69’unu temsil eden bono sahipleri yeniden yapılandırmaya katıldılar. Böylece yaklaşık 100 milyar euro büyüklüğünde borç ülkenin omuzlarından silinmiş oldu. Troyka ardından 130 milyar euro’luk ikinci yardım paketini onayladı. Kötü borç, iyi borç ile yer değiştirdi ama stok aynı kaldı, hatta büyüdü.

 

KURTARMADAN BUGÜNE

 

Alınan önlemlerin eksik olduğu iddia edilse de yaptığı etkiyi inkar etmek mümkün değil. Yunanistan milli hasılası yaklaşık %20 küçülürken işsizlik %26’ya yaklaşmış durumda ve genç nüfusun yarısı işsiz. Yaklaşık 2 yıldır genel fiyatlar düzeyi ekside seyrediyor; kimsenin duymak istemediği adıyla ‘deflasyon’. Kamu borcu %175 seviyesinde, cari açık ise sıfıra yaklaşmış durumda. Kamu borcu kısmını az sonra detaylı incelemek üzere hızlıca geçtim ancak tüm hikaye buradan çıktığı için borcun yapısını incelemeye değer.

 

MEŞHUR BORÇ

 

Ülke için en çok tartışılan dinamik borcun sürdürülebilirliği. %175 civarında kamu borcu, bozuk vergi rejimi ve herşeyden önce vergi üretemeyen bir ekonomi. Ne var ki burada eksik olan parçalar var. Onlar da borcun sahipleri ve borcun yapısı.

 

Burada borcun alacaklılarını ve şartları tek tek yazacağım. Böylece sonraki tartışmalar için gerçekten Yunanistan borcunda bir ‘haircut / kesinti’ olabilir mi onu göreceğiz. Bu durumda masada pazarlık için neler olduğunu ve Tsipras’ın nasıl bir eli olduğunu da anlamış olacağız. Mümkün olursa, buradan yola çıkarak da global risk iştahı ve Yunanistan özelinde bir fırsat var mı tartışmaya çalışacağım.

 

Bloomberg’e göre ülkenin toplam yükümlülükleri 303 milyar euro. Bunun 82 milyar euro’su bono şeklinde ve 21 milyar euro büyüklüğündeki kısa vadeli bonoları dışarıda bırakırsak 1 yıldan daha uzun vadeli olanlar yaklaşık 61 milyar euro ediyor. 27 milyar euro ise ECB’nin elinde ve buradan elde edilen karlar da önceki anlaşmalar uyarınca Yunnistan’a geri ödeniyor.

 

Borcun yapısına geldiğimizde ise karşımıza kocaman resmi sektör çıkıyor. 25 milyar euro büyüklüğünde IMF, 53 milyar euro’luk karşılıklı AB fonları, 142 milyar euro EFSF (Avrupa İstikrar Fonu) kredisi. Yine resmi sektör olan ECB’yi önceki kısımda saydım. Bu borçların vadesi 2054 yılına kadar uzuyor. İkinci yardım programı çerçevesinde AB fonlarının vadesi 15 yıl uzatıldı ve faiz Euribor + 50 baz puana çekildi. EFSF borcunun vadesi 15 yıl uzadı ve 10 yıl faiz ödememe hakkı ülkeye tanındı.

 

IMF gibi alacaklı olduğunda senior, ECB gibi kanunen haircut kabul edemeyen kreditörler söz konusu. Ayrıca vadeleri de yukarıda andım. Tsiprasın borcu azaltma isteğine verilecek cevabı kanaatinize bırakıyorum.

 

---



Gökhan Şen
International Markets Research
Vice President
 

YASAL UYARI: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor ve yorumlardaki yazılar, bilgiler ve grafikler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İş bu raporlardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir. Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş her an, hiçbir şekil ve surette ön ihbara ve/veya ihtara gerek kalmaksızın söz konusu bilgileri, tavsiyeleri değiştirebilir ve/veya ortadan kaldırabilir. Genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olan iş bu rapor ve yorumlar, kapsamı bilgiler, tavsiyeler hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş 'nin herhangi bir taahhüdünü tazammum etmediğinden, bu bilgilere istinaden her türlü özel ve/veya tüzel kişiler tarafından alınacak kararlar, varılacak sonuçlar, gerçekleştirilecek işlemler ve oluşabilecek her türlü riskler bizatihi bu kişilere ait ve raci olacaktır. Hiçbir şekil ve surette ve her ne nam altında olursa olsun, her türlü gerçek ve/veya tüzel kişinin, gerek doğrudan gerek dolayısı ile ve bu sebeplerle uğrayabileceği her türlü doğrudan ve/veya dolayısıyla oluşacak maddi ve manevi zarar, kar mahrumiyeti, velhasıl her ne nam altında olursa olsun uğrayabileceği zararlardan hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu tutulamayacak ve hiçbir şekil ve surette her ne nam altında olursa olsun Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. çalışanlarından talepte bulunulmayacaktır.

Kullanmakta olduğunuz tarayıcının otomatik çeviri, kelime filtreleme özellikleri veya metin eşleştirme yapan 3.parti yazılımlar vb. metin farklılıkları sağlayacak otomatik ayarlar sebebiyle bu sayfada yer alan metinde anlam bütünlüğünü bozabilecek ifadeler bulunabilir. Böyle bir durum ile karşılaştığınızda musteri.hizmetleri@akyatirim.com.tr adresine e-posta iletebilirsiniz.

Geri
 
FOREX HESAPLAMA
Devamı İçin Lütfen Giriş Yapın.
. .
Dünya piyasaları elinizin altında! Yazının tamamına erişmek için
ücretsiz üye olun.