QE NASIL ÇALIŞACAK?

23.01.2015 05:19

QE’nin Avrupa’ya hiçbir yararının olacağını düşünmüyorum diyorsanız üzgünüm ama bu fikir pek de orijinal değil. Bu fikre varmanın iki yolu var. Biri QE’nin ne olduğunu incelemek, diğer ise önceki QE’ler sonrasında ne olduğuna bakmak. Aşağıda QE’nin genel özelliklernini irdelemeye ve kısa çıkarımlar yapmaya çalışıyorum.

 

QE NEDİR, NE DEĞİLDİR?

 

Herşeyden önce QE (miktarsal / kantitatif / parasal – gevşeme) para basmak değildir. Kapalı bir parasal sistem içinde yükümlülüklerin swap edilmesidir. Merkez bankası durup dururken kaydi bir para yaratır. Böylece bilançosunda bir yükümlülük oluşur. Bunun karşılığında da gelip elinizdeki bonoyu yüksek müsaadenizle sizden alır. Bu, genişlemenin başlangıcı ve paranın sistem içinde kaydi olarak tedavüle girme kısmıdır. Böylece bir sebepten bilançonuzda duran bono yerine artık elinizde nakit vardır.

 

Avrupa’da bu bonoların yaklaşık 1/3’ü bankaların elinde. Bankaların ellerindeki bonoların bir bölümünü sattıklarını düşünelim. Yeni durumda bilançolarda ve sistemde ne gibi değişikliker olacak? Bankaların bilançolarındaki uzun vadeli kıymetler belki de kimi düşük likiditeli kıymetler temizlenmiş olacak. ECB’nin aynı zamanda varlığa dayalı menkul kıymet ve teminatlı bono aldığını da hatırlatmak isterim. İşte bu satılması zor, piyasası olmayan bonoların bilançolardan temizlenmesi sonrasında ortaya istenen yere götürülebilecek (tabii ki belli limitler dahilinde) bir nakit çıkacak. İşte bu portföy düzenlemesidir.

 

Devam edelim. Bankanın bu işlem sonunda ECB ile arasındaki bağ rezerv olarak gösterilecek. Yani bankanın aşkın rezervler artacak. Bu durumda banka daha fazla kredi verebilir mi? Tabii ki hayır. Zaten banka önceki durumda isteseydi de kredi yaratabilirdi. Tüm bu işlemler arasında kredi talebini artıracak bir gelişme yaşamadık. Talebin olmadığı böylesi bir durumda para çarpanı da yoktur. Bu yüzden ECB bölgedeki bonoların bir kısmını değil hepsini dahi alsa kredi talebine etkisi olmaz. Rezervler ve kredi büyümesi arasında bir ilinti yoktur. QE, kredi talebini etkilemez.

 

Tüm bunlar yaşanırken büyük alıcı konumundaki ECB ister negatif faizli bono olsun, ister başarısız siyasetçilere sahip bir ülkenin bonosu olsun, isterse de kredi skoru diğerlerinden düşük bir bono olsun gidip bu bonoları almaya başlar ve bunu sürekli yapar. Bu durumda faizlerin aşağı gideceği beklentisi ile alımlardan çok önce beklentiler fiyatlara yansıtılmaya başlar ve faizler aşağı yönlü ralliler yaparlar. Ülkeler arasındaki makaslar sistemde görülen risk primi erimesi ile kapanırlar. Eksi faizli bonoların dahi alınacak olması ileri dönük iyi bir rehberlikken, alımların açık uçlu olması ve devamlı olması da baskıyı sürdürür ve sinyali sıklaştırır. QE faizlerin ve toplam sistemdeki risk priminin düşük kalmasını sağlar.

 

İtalya, Yunanistan gibi ülkelerin faizleri aşağı giderken bu ülkelerin hazineleri, bonolarını taşıyan finans ve finans dışı kurumsal ve bireysel portföy sahipleri daha düşük cezalara maruz kalırlar. İlgili ülke menkullerinin  faizleri böylece geriler. QE uygulandığı bölgede finansal koşulları gevşetir.

 

Finansal koşullar gevşerken ve faizler gerilerken varlık fiyatlarının değerlemeleri yukarı gider, piyasa çarpanları zenginleşir. Böylece elinde menkul kıymet tutanların portföyleri genişler. QE refah etkisi yaratır.

 

Faizler gerilerken ve piyasa riski kısmen ECB kısmen de ulusal merkez bankaları ile paylaşılırken karar vericilerin moralleri ve güvenleri artar. Faizlerin uzun süre düşük kalacak olması nakit ve benzeri enstürmanları tercih edenlerin cezalandırılacağı anlamına gelir. Faturayı tasarruf (mevduat anlayın) sahipleri öderler. QE silahı çekildiyse mevduat sahipleri çarkların bir süre kendileri aleyhine döndüğünü bilmelidirler. Öyleyse yatırımcıların risk eşikleri yükselir ve risk skalaları kayar. Hazine bonolarından şirkeet tahvillerine, yüksek kredi skorlu bonolardan düşüklere, hisse senetlerine doğru bir eğilim görülür. QE risk almayı teşvik eder.

 

SONUÇ & ÇIKARIMLAR

 

QE reel ekonomiye düşünüldüğünün aksine enflasyon yaratarak ya da kredi talebini uyararak katkıda bulunmaz. QE’nin amacı finansal koşulları alabildiğine gevşetmek, ileri dönük olarak güvence vermek, karar vericilerin güvenini artırmaktır.

 

Doğaldır ki QE boyunca riskli varlıklar ilgi görürler. Riskli varlıkların hangi kanallardan ilgi gördüklerini ve diğer ülke tecrübelerini diğer notta tartışmaya çalışacağım.

Gökhan Şen
International Markets Research
Vice President
 

YASAL UYARI: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor ve yorumlardaki yazılar, bilgiler ve grafikler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İş bu raporlardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir. Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş her an, hiçbir şekil ve surette ön ihbara ve/veya ihtara gerek kalmaksızın söz konusu bilgileri, tavsiyeleri değiştirebilir ve/veya ortadan kaldırabilir. Genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olan iş bu rapor ve yorumlar, kapsamı bilgiler, tavsiyeler hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş 'nin herhangi bir taahhüdünü tazammum etmediğinden, bu bilgilere istinaden her türlü özel ve/veya tüzel kişiler tarafından alınacak kararlar, varılacak sonuçlar, gerçekleştirilecek işlemler ve oluşabilecek her türlü riskler bizatihi bu kişilere ait ve raci olacaktır. Hiçbir şekil ve surette ve her ne nam altında olursa olsun, her türlü gerçek ve/veya tüzel kişinin, gerek doğrudan gerek dolayısı ile ve bu sebeplerle uğrayabileceği her türlü doğrudan ve/veya dolayısıyla oluşacak maddi ve manevi zarar, kar mahrumiyeti, velhasıl her ne nam altında olursa olsun uğrayabileceği zararlardan hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu tutulamayacak ve hiçbir şekil ve surette her ne nam altında olursa olsun Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. çalışanlarından talepte bulunulmayacaktır.

Kullanmakta olduğunuz tarayıcının otomatik çeviri, kelime filtreleme özellikleri veya metin eşleştirme yapan 3.parti yazılımlar vb. metin farklılıkları sağlayacak otomatik ayarlar sebebiyle bu sayfada yer alan metinde anlam bütünlüğünü bozabilecek ifadeler bulunabilir. Böyle bir durum ile karşılaştığınızda musteri.hizmetleri@akyatirim.com.tr adresine e-posta iletebilirsiniz.