NEGATİF FAİZLER, OLURLAR/OLMAZLAR - GÖNÜLLÜ SERMAYE KIYIMI

21.11.2013 04:56

Fed’in aşkın rezervlere ödediği faizi düşürmesi (IOER), ECB’nin de mevduat oranını negatife çekmeyi tartıştığı şu günlerde biraz iki konuyu da tartışıp olası piyasa etkilerinden bahsetmek istiyorum. Müsaadenizle de ediyorum.

Öncelikle, ana fikir çok açık. İki banka da bankaların kendilerinde tuttukları rezervlere faiz ödememekten, hatta ECB bunun için üstüne faiz istemekten bahsediyor. Böylece, kendilerine gelmeyen para krediye dönecek, yatırım olacak ve ekonomi canlanacak. Öyle olsaydı, yani esas kararkter bu kadar çabuk ölseydi tahmininiz üzere hikaye de burada biterdi. Oysa iş çok başka olabilir.

Bu grafik ABD’de şirketlerin finansal varlık elde etmelerine rağmen harcama yapmadıklarını (mavi ve kırmızı), hane halkının ise borçlanmadığını (yeşil) gösteriyor. Demek ki, rezervlere ödenen faiz inse de ortada kredi kullanmak isteyen yok. Bunu bir kenara yazalım.

Bu da Avrupa simetrisi. Hem para arzı hem de krediler geriliyor. Bankalar ‘parayı bende tutarsan ceza veririm, git kredi ver’ demek burada da makul görünmüyor. Sebebi de basitçe bilanço resesyonu.

AB’de ECB’nin bankalara ödediği faiz zaten 0 oldu. Şimdi bankalara bir mevduat faizi cezası gelirse zaten sıfır faiz veren cari hesaba tüm parayı taşıyabilirler. Bunu da transfer yasağı koyup aşmaya kalkarsa ECB, o zaman diğer aşamaya geçeriz. Şu an Eonia’nın (gecelik AB faizi diyelim) düşük olmasının sebebi –ve mevduat oranına yakın olmasının sebebi- sistemde aşkın likiditenin yeterli olması. LTRO geri ödemeleri ile bu likidite ise geriliyor. İşte bu likidite düşerse, Eonia da düşük kalamaz ve politika başarısız olur. Daha da fazla mevduat faizleri düşemez, keza bu kez arkaik bir istek devreye girer ve insanlar paralarını fiziken çekmek isterler! Ayrıca Danimarka’da olduğu gibi negatif faizler müşteri faizlerine etki etmeyebilir. Ya da bankalar zararlarını çıkarmak için marjlarını yüksek tutabilirler ve istenen kolay finansal şartlar gelmemiş olur. İş biraz çetrefilli ve birçok kapı gönüllü sermaye kıyımına açılıyor. Yani, ben faizi indiririm ve siz de kabul edip bana para öder ya da düşük bir zararla kredi vermeye çalışırsınız. Mantıklı mı? Aklıma gelen tek fayda merkez ülke bonolarının eksi faizle işlem görmesi ve bunun da biraz vade uzatmaya sebep olma ihtimali + belki çever ülkelere biraz geçiş yaşanması.

ABD içinse mesele daha az dramatik. Fed’in bu rezervlere ödediği fiyat aslında kredi vermenin ikamesi değil. Bir banka kredi verme kararını nasıl alır? Kredi vermek, vermemeye nazaran daha makulse. Vereceği kredinin getirisi rezerv tutmanın fırsat maliyetinden büyükse. Şu an bankalar talep olmadığı için rezervlerini Fed’e geri satıyorlar ve karşılığında faiz alıyorlar. Durum bundan ibaret, yani rezerv az da olsa çok da olsa kredi mekanizması başka bir şey. Zaten öyle olsaydı 2008’de 50 milyar dolar olan rezervler 2011 ortasında 1,5 trilyon olmuşken ekonomi coşmalıydı? İşte coşmayınca enflasyon da olmadı ve olmayacak. Neyse, konuya dönersek Fed şimdi bu faizi ödemeyerek biraz da olsa piyasa faizlerini düşürerek kolaylaştırmaya devam etmek istiyor. Yani amaç aşkın rezervlerden zorunlu rezervlere dönmeleri. Yoksa faiz ödemeyerek bilanço küçülmez, para tabanı da değişmez. Konu çok uzun olduğu için kısaltıyorum burada. 1 ay önce de Fed bunu yapamaz derdim ancak son icatları olan tam alokasyonlu ters repo imkanı ile artık bu mümkün ancak etkisini yukarıda tartıştım. Daha fazla detayı da seve seve paylaşırım...

Para politikasının bilinmeyen ve test edilmemiş noktalarında gezmek ne kadar keyifli bilmiyorum ancak Amerikalılar pragmatiktir. Avrupalılar ise analitiktir ve hikayeyi anlamaya çalışırlar. Olası bir faiz indirimi AB’yi de ayağını sokmuş olduğu pragmatizm denizine tamamen itebilir. İşte bu yüzden, bence sadece bir faiz indirimi değil bir mantık sistemi değişikliği anlamına da gelecektir. Bu sebeple sıkça savunduğum LTRO (uzun vadeli ucuz kredi) akla en yakın kötü seçeneklerin en iyisi olabilir.

 

 

Gökhan Şen
International Markets Research
Vice President

YASAL UYARI: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor ve yorumlardaki yazılar, bilgiler ve grafikler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İş bu raporlardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir. Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş her an, hiçbir şekil ve surette ön ihbara ve/veya ihtara gerek kalmaksızın söz konusu bilgileri, tavsiyeleri değiştirebilir ve/veya ortadan kaldırabilir. Genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olan iş bu rapor ve yorumlar, kapsamı bilgiler, tavsiyeler hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş 'nin herhangi bir taahhüdünü tazammum etmediğinden, bu bilgilere istinaden her türlü özel ve/veya tüzel kişiler tarafından alınacak kararlar, varılacak sonuçlar, gerçekleştirilecek işlemler ve oluşabilecek her türlü riskler bizatihi bu kişilere ait ve raci olacaktır. Hiçbir şekil ve surette ve her ne nam altında olursa olsun, her türlü gerçek ve/veya tüzel kişinin, gerek doğrudan gerek dolayısı ile ve bu sebeplerle uğrayabileceği her türlü doğrudan ve/veya dolayısıyla oluşacak maddi ve manevi zarar, kar mahrumiyeti, velhasıl her ne nam altında olursa olsun uğrayabileceği zararlardan hiçbir şekil ve surette Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. ve çalışanları sorumlu tutulamayacak ve hiçbir şekil ve surette her ne nam altında olursa olsun Akbank T.A.Ş., Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ak Portföy Yönetimi A.Ş. çalışanlarından talepte bulunulmayacaktır.

Kullanmakta olduğunuz tarayıcının otomatik çeviri, kelime filtreleme özellikleri veya metin eşleştirme yapan 3.parti yazılımlar vb. metin farklılıkları sağlayacak otomatik ayarlar sebebiyle bu sayfada yer alan metinde anlam bütünlüğünü bozabilecek ifadeler bulunabilir. Böyle bir durum ile karşılaştığınızda musteri.hizmetleri@akyatirim.com.tr adresine e-posta iletebilirsiniz.